Dysleksja – Optodysleksja

CZYM JEST OPTODYSLEKSJA ?

OPTO- DYSLEKSJA – to zespół specyficznych trudności w nauce pisania i czytania podobnie jak  w dysleksji, ale wynikających z zaburzeń pracy mięśni oka.

Powszechnie wiadomo, iż człowiek od urodzenia  nie tylko odbiera bodźce, ale i je przetwarza. Odbywa się to dzięki percepcji wzrokowej. Odbieranie i przetwarzanie bodźców zachodzi za pośrednictwem układu nerwowego.  Sposób w jaki odbieramy bodźce i przetwarzamy je wpływa na to jak sprawnie uczymy się,  jak zapamiętujemy.
Przebieg sprawnego procesu czytania i pisania jest uzależnione od postrzegania wzrokowego ( percepcji wzrokowej ). A niezbędnym warunkiem prawidłowo przebiegającego procesu spostrzegania wzrokowego jest anatomicznie prawidłowo  zbudowany i funkcjonalnie sprawny analizator wzrokowy ( sprawne oczy ).
Percepcja wzrokowa może być zakłócona na skutek wady wzroku oraz zaburzeń pracy mięśni oka (  akomodacja i konwergencja ).

Przyczyn zaburzeń percepcji wzrokowej może być kilka :
1.    wady narządu wzroku ( krótkowzroczność, dalekowzroczność,  astygmatyzm itp.. ) ,
2.     zaburzenia w pracy narządu wzroku ( zaburzenia procesu widzenia ) ,
3.    nieprawidłowe funkcjonowanie  części mózgu odpowiedzialnej za analizę i syntezę wzrokową ,

Nieprawidłowa percepcja wzrokowa bywa jedną z podstawowych przyczyn dysleksji rozwojowej .
Już pierwsze wzmianki o tym, że opóźnienia i zaburzenia percepcji wzrokowej – zakłócenie analizy i syntezy w obrębie części korowej analizatora wzroku powoduje u dzieci dyslektycznych trudności w prawidłowym postrzeganiu oraz zapamiętywaniu graficznego obrazu danych liter pojawiły się w 1996 roku.
Na zjawisko dysleksji w powiązaniu z percepcją wzrokową zwracała uwagę
dr Zakrzewska. Akcentowała, iż zaburzenie percepcji wzrokowej oprócz tego, iż ma wpływ na czytanie i pisanie, to wpływa także na ogólny rozwój psychoruchowy dziecka. Działa niekorzystnie  na proces myślenia konkretno-obrazowego, na kształcenie orientacji wzrokowo – przestrzennej. Powoduje specyficzne trudności w uczeniu się geometrii, geografii, języków obcych.

Zaskakująco wiele dzieci, którym przypisuje się zaburzenia koncentracji, nadpobudliwość psychoruchową bądź dysleksję, ma problemy z akomodacją oka i widzeniem obuocznym. Jest to zjawisko  o którym mało kto wie. Nawet same dzieci nie mają porównania – tzn. nie wiedzą, co to znaczy widzieć dobrze nie łączą swojego sposobu widzenia z kłopotami w nauce.

Jakie są symptomy optodysleksji u dzieci  :

– nadmierna męczliwość podczas pracy z bliska ,
– narastające pod koniec lekcji kłopoty z przepisywaniem z tablicy ,
– gubienie się w tekście, zjadanie wyrazów podczas czytania ,
– bóle głowy po powrocie ze szkoły, podobne dolegliwości towarzyszą
podczas  czytania , odrabiania lekcji ,
– dziecko czyta z przekrzywioną głową, zaczepia o meble podczas
chodzenia  po mieszkaniu ,
–  problemy z oceną odległości na przykład podczas łapania piłki ,

Rozmaite zaburzenia widzenia powodują problemy zwane optodysleksją:

– czytany tekst rozmazuje się, rozdwaja, jest niestabilny, a dziecko, które nie widzi dobrze czytanego tekstu, słabo czyta, jeśli nie widzi dobrze linijek w zeszycie – słabo pisze. Mając kłopoty z czytaniem i pisaniem nudzi się, przeszkadza innym i nie koncentruje się na lekcji .

Jeśli te symptomy ujawniają się u Twojego dziecka wskazana jest wizyta u okulisty – optometrysty.

Poza standartowymi  badaniami ostrości widzenia przeprowadzane są badania ostrości wzroku w dal przez soczewkę dodatnią, badanie ostrości wzroku z bliska  oraz sprawdzanie widzenia obuocznego z daleka i bliska .

Zaburzenia akomodacji oka i widzenia obuocznego to nie choroba ani wada wzroku, to czasowa dysfunkcja,  którą można usunąć ćwiczeniami w gabinetach optycznych bądź okulistycznych, a także prowadząc odpowiedni tryb życia .
Jeśli jednak na prewencję jest już za późno i  zostaną stwierdzone zaburzenia widzenia wywołane przez złe nawyki, trzeba udać się  optometrysty, który dzięki odpowiednim ćwiczeniom oraz dopasowanym okularom poprawi jakość widzenia ( oko zostanie poddane rozmaitym bodźcom, które rozkruszą poprzykurczane mięśnie sterujące widzeniem ).

Jak sprawdzić, czy dziecko ma zaburzenia akomodacji wzroku lub zaburzenia  widzenia obuocznego ?
– należy poprosić by dziecko przeczytało niewielki fragment tekstu w książce
( ok. dwóch linijek ) następnie prosimy by spojrzało na napis wielkości ok. dwóch, trzech centymetrów znajdujący się na plakacie, tablicy w pewnej odległości od dziecka ok. 2 m )
– czynność powtarzamy trzy, cztery razy, za każdym razem pytając  czy tekst dziecko, który czyta widzi tak samo jak wcześniej , czy może coś się zmieniło. Pamiętajmy, aby nie sugerować, że tekst będzie się rozmazywał, pulsował, tracił ostrość. Warto natomiast powiedzieć dziecku, że jego oczy podczas tego ćwiczenia mogą ( ale nie muszą ) się męczyć i tekst może być widziany w różny sposób.
Zaproponowane ćwiczenie nie jest badaniem. Ono może, ale nie musi wykazać, że są jakieś nieprawidłowości w widzeniu. Jakie są i jaki jest ich stopień może określić tylko specjalista – optometrysta, ortoptystka ( widzenie obuoczne ) lub okulista .

Opracowała pedagog Justyna Gołębiowska