Dlaczego sposób pobierania pokarmów jest tak ważny z punktu widzenia logopedy

Konsekwencje nieprawidłowego karmienia, stosowania zbyt długo smoczków

Rozwój umiejętności jedzenia i picia jest niezwykle istotny dla rozwoju mowy dziecka. Obie te czynności odbywają się w tym samym miejscu i wymagają sprawności i koordynacji tych samych mięśni. Dlatego w profilaktyce logopedycznej i wczesnym wspomaganiu mówimy o istotnym związku rozwoju funkcji prymarnych z rozwojem mowy. Pod pojęciem funkcje prymarne kryją się umiejętności związane z poborem pokarmu. Dziecko musi jeść nie tylko po to, aby nie być głodnym, ale powinno jeść w sposób prawidłowy tj. z uwzględnieniem odpowiedniej techniki oraz zgodnie z kalendarzem rozwojowym.

Ważne umiejętności, które stanowią bazę dla prawidłowego rozwoju mowy dziecka to:

– ssanie,

– odgryzanie,

– gryzienie,

– żucie pokarmów.

Poważnym problemem ,z którym spotykają się logopedzi jest zbyt długie podawanie dzieciom papek. Długo miksowane jedzenie powoduje,że dzieci dwuletnie nie potrafią gryźć i żuć pokarmów.

W konsekwencji ich aparat oralny nie wzmacnia się podczas jedzenia i jest słabszy. Trudniej im będzie poradzić sobie ze skomplikowaną umiejętnością produkcji dźwięków mowy. Papki sprawiają również ,że pojawia się nadwrażliwość wewnątrz buzi i maluch odmawia innych pokarmów niż papki, ma odruch wymiotny i nie toleruje grudek.

Częsta kategoria problemów wymagająca interwencji w obszarze jedzenia to przedłużone ssanie. Dzieci są zbyt długo karmione butelką ze smoczkiem. Rodzice często podają informację,że podają dziecku mleko tylko rano i wieczorem. Niestety, to bez znaczenia. Przetrwały odruch ssania hamuje rozwój gryzienia i żucia pokarmów. Zdarza się również,że w tym wieku dzieci nadal używają butelki ze smoczkiem w ciągu dnia , co opóźnia nabywanie umiejętności picia z kubeczka otwartego. Przewlekłe karmienie butelką prowadzi również do opóźnionej nauki pobierania pokarmu z łyżeczki.

Po przekroczeniu 1 roku życia odruch ssania powinien wygasać. Dużym błędem jest przedłużanie i podtrzymywanie tego odruchu. Ortodonci wskazują na wiek półtora roku jako maksymalny czas , do kiedy dziecko powinno ssać i trzymać w ustach puste smoczki jako uspokajacze. Dotyczy to także smoczków na butelkach , które dziecko ssie, zaspakajając swój głód. Przedłużanie odruchu ssania powoduje oprócz wcześniej wymienionych nieprawidłowości, ,zaburzenia w narządzie żucia. Ssanie smoczka przez dłuższy czas wywołuje często poważne zaburzenia szczękowo- zgryzowo- zębowe, takie jak tyłozgryzy, zwężenia szczęk , wysunięcia siekaczy górnych, zgryz otwarty, wysoko wysklepione podniebienie, tzw. podniebienie gotyckie. W okolicach ósmego miesiąca powinno się podawać pokarmy stałe, zmuszając malucha do żucia i gryzienia. Dostarcza to dziecku bodźców fizjologicznych do prawidłowego wzrostu i ukształtowania narządu żucia. Można podawać do podgryzania twarde pokarmy stałe np. Skórki chleba, kawałki owoców, i warzyw. Kolejnym krokiem powinna być nauka picia z otwartego kubka. Picie z kubka ,,niekapka” jest niewłaściwym postępowaniem. Utrwala ono ssanie i kąsanie.

Należy stosować przezroczysty kubek (kontrola ilości płynów), dopasowany do wielkości aparatu oralnego dziecka.

M. Łukaszewska- Choruży ,, Nieprawidłowości w obszarach samoregulacji, jedzenia i mowy jako wskaźniki opóźnień w rozwoju małego dziecka.

Teczka pracy logopedy- pakiet multimedialny.

Zebrała logopeda – Beata Włodarczyk